Haft artystyczny - Licewoje szytie

Jedną z moich pasji jest ikonografia, dlatego przedstawiam haftowaną jej odsłonę.

Licewoje szytie jest to technika haftu artystycznego wykorzystywanego do ozdabiania tkanin liturgicznych wizerunkami Chrystusa, Matki Bożej i Świętych. Historia tego haftu ma już kilkaset lat i wywodzi się z tradycji Starej Rusi. Główny nacisk kładziony był na haftowanie twarzy (lików) stąd nazwa.

 

Materiały: Wyszywano tylko na luksusowych materiałach (jedwab, aksamit) sprowadzanych z Chin, Iranu, Turcji, Włoch i Hiszpanii. Do haftu używano złotych i jedwabnych nici o różnej grubości, połysku i skręcie. Do zdobienia wykorzystywano m.in. perły, kamienie szlachetne i bursztyn w srebrnych oprawach.

Do farbowania materiałów i nici do XIX w. używano barwników naturalnych uzyskiwanych z części roślin tj.: kora dębu, olchowe szyszki, pokrzywa, jaskółcze ziele, skorupy orzecha włoskiego, skórki granatu, herbaty oraz metali i ślimaków. Z chwilą zastąpienia naturalnych barwników syntetycznymi, wiedza ta odeszła w zapomniana. Dzięki konserwatorom tkanin Helenie Wasilewnoj Siemieczkinoj i Tamarze Aleksandrownej Goroszko od 20 lat sztuka farbowania odkrywana jest w Rosji na nowo. 

Szkolenie: Początkowo ikony wykonywano jedynie na carskim dworze w pracowniach zwanych "świetlicami". Uczennice rekrutowane były ze szlacheckich domów, a ich kształcenie rozpoczynało się w dzieciństwie i trwała kilka lat. Od 1996 r. nauka tej techniki prowadzona jest w Oddziale Licewowo Szytia w Szkole Pisania Ikon przy Moskiewskiej Duchownej Akademii w Siergiejewym Posadzie. Szkoła uczy tradycyjnych technologii wyszywania ikon oraz stylów poszczególnych dawnych pracowni. Na rok przyjmowane są tylko 4 uczennice, a pierwszą studentką była Polka, pochodząca z Hajnówki.

  

Ściegi: Sztuka ta rozwijała się przez wieki i mimo podejmowanych przez badaczy prób nie udało się opisać wszystkich używanych ściegów. Skatalogowano ich około dwustu, nie rozpoznając jeszcze wszystkich ich rodzajów.

  

Warsztat pracy:

 Etapy pracy: Przed rozpoczęciem haftu przygotowywany był rysunek na papierze.

Do zrobienia szkiców i przeniesienia ich na tkaninę zapraszani byli najwięksi artyści.

Przy wyszywaniu twarzy były używane nici jedwabne w celu ich podkreślenia i nadania blasku. Szaty wyszywane były nićmi matowymi i złotymi. Na etapie końcowym dodawano zdobienia m.in. z pereł i kamieni szlachetnych. Nad większymi ikonami pracowało wiele osób i trwało to nawet kilka lat.

Najpiękniejsze i najstarsze (600 i więcej lat) wyszywane ikony znajdują się w największych rosyjskich muzeach i zaliczane są do najcenniejszych dzieł rosyjskiej sztuki.

W Polsce można było zobaczyć prace w tej technice w terminie: 18.07.2008 r.- 07.09.2008 r. w Muzeum Ikon w Supraślu. Ikony prezentowane na wystawie zostały wykonane w Oddziale Licewowo Szytia w Szkole Pisania Ikon przy Moskiewskiej Duchownej Akademii w Siergiejewym Posadzie na zamówienie ofiarodawców, którzy przekazali je do różnych parafii Moskwy i jej okolic. Zamieszczone zdjęcia pochodzą z tej wystawy.