Kuśnierstwo i haft

Za oknem cieplutko a mi się zechciało postu o kożuchach,  właściwie o hafcie na nich i narzędziach.

Dwa tygodnie temu wybrałam się na grzyby i przy okazji postanowiłam poszperać trochę na strychu u babci. Tym sposobem weszłam w posiadanie kilku fajnych rzeczy, w tym narzędzi używanych przez mojego dziadka przy tworzeniu kożuchów. Nie jest ich znowu tak wiele i sprowadzają się do nożyc do cięcia skór oraz szpikulców do robienia dziurek i przebijania skóry na pętelki. Wymagają też jeszcze trochę doczyszczenia. Myślę, że nadal mogą mi się przydać przy hafcie (nie myślę tu o krzyżykach). 

W mojej pamięci dziadek kojarzy mi się właśnie z owcami, skórami i tymi haftami. Może fizycznie jeszcze są tak zdobione skóry i kożuchy na strychu (albo zjadły je mole), kiedyś jeszcze poszukam ich. 

Większość sprzętu dużego, choćby kadzie do moczenia i barwienia skór oraz część wyprawionych skór już wiele lat temu przekazaliśmy do Podlaskiego Muzeum i obecnie znajdują się w ich zbiorach.

Kiedyś na „Jarmarku na Jana” trafiliśmy z moim tatą na publikację o kuśnierzach i znaleźliśmy tam moją babcię w takim właśnie haftowanym kożuchu autorstwa mojego dziadka. 

Babcia nie pamięta w jakiej sytuacji zostało zrobione to zdjęcie w 1994 r. (dziadek zmarł w 1989 r.):

Kożuchy odświętne często były nazywane wyszywanymi. Były bowiem one ozdobione haftami, wyszyciami. Haftowane ornamenty pasowe umieszczano przy opuszkach. W niektórych okolicach haftem pokrywano bizę na ramionach i szwach bocznych. Ornament budowano z trzech-czterech różnobarwnych ściegów liniowych, biegnących równolegle do siebie. Ściegi nazywano: sznureczek, krokiewka-gałązka, w kupki, ząbek, krzyżyk, dubeltowy krzyżyk. Każdy ścieg wyszywany był nitką w innym kolorze. Kolory dobierano na zasadzie kontrastu. "Na ciemnych kożuchach dawało się jaśniejsze nitki a na jaśniejszych ciemniejsze".
Najczęściej używano nici kordonkowych w kolorach: żółtym, czarnym, niebieskim i zielonym. Dobór kolorów zależał od lokalnej mody i upodobań kuśnierza.

Oczywiście to nie koniec jeszcze, bo wynalazłam oryginalne pudełko z kordonkami Ariadny nr 8, które służyły dziadkowi do ozdabiania kożuchów haftem. Pudełko, mimo że podniszczone, to bardzo mi się podoba (trochę je posklejałam i wzmocniłam). 

Firma Ariadna jest na nim z dopiskiem Z.P.B. im. H. Sawickiej. Idąc tym tropem udało mi się dociec, że kordonki zostały wyprodukowane gdzieś w przedziale 1964 r. - 1975 r. 

Tak wyglądała historia zmian nazw fabryki nici po wojnie:

W 1946r. nazwa Łódzka Fabryka Nici została przekształcona w Państwowe Zakłady Przemysłu Bawełnianego Nr 16. Po trzech latach na miejscu "PZPB Nr 16" powstały Zakłady Przemysłu Bawełnianego im. Hanki Sawickiej. Kolejna zmiana nazwy nastąpiła w 1964r., kiedy to patronce fabryki dodano do towarzystwa postać z mitologii greckiej. Była nią Ariadna, która pomogła Tezeuszowi wyjść z labiryntu Minotaura. W 1975r. Zjednoczenie Przemysłu Bawełnianego przekazało fabrykę pod nadzór Zjednoczenia Przemysłu Lniarskiego. Pojawiła się "Widzewska Fabryka Nici im. Hanki Sawickiej "Ariadna". W 1990 roku zakład otrzymał nazwę Widzewska Fabryka Nici. W maju 2000 roku, Spółka przyjęła obowiązujące obecnie miano: ARIADNA SA Fabryka Nici.

źródło: www.ariadna.com.pl/

Poza tymi skarbami wynalazłam jeszcze parę staroci, które wymagają gruntownego odnowienia (odrdzewiania) a mianowicie wagę szalkową i gramofon walizkowy. W moje ręce wpadł też malutki pękaty gliniany wazonik, który dumnie prezentuje się już z wrzosem :). 

Na razie rozmyślam jak się zabrać za tą rdzę, żeby nic nie zniszczyć. Wszystkie uwagi z waszej strony mile widziane.