10 września 2015

Czym jest sampler

Angielskie słowo sampler (próbnik) lub exampler pochodzi od francuskiego éxamplair (przykład) i stanowił on rodzaj wzornika do kopiowania i naśladowania.
Ze względu na The Latin word exemplum, meaning a copy, was, by the 16th century, spelt saumpler, sampler or exemplar. nietrwałość tkanin, najstarsze zachowane samplery pochodzą z XVI w.
Jane Bostocke 1598 r. Anglia
Wykonany z okazji narodzin dziecka.
Jednak w źródłach historycznych zachowały się jeszcze wcześniejsze informacje o nich (w spisie wydatków królowej Elżbiety z 1502 r.).
Wzory haftów w tej formie były przekazywane z ręki do ręki i przewożone po całej Europie i Bliskim Wschodzie. W XV i XVI w. ze względu na wysokie koszty materiałów, były dostępne tylko dla osób zamożnych.
Samplery mają bogatą historię i zmieniały się na przestrzeni wieków. Na początku ich głównym celem było zapisanie informacji o używanych wzorach na przyszłość a z czasem nabyły funkcję dekoracyjną.
Lucke Boten 1618 r., Niemcy
W XVI w. tworzone były przez młode hafciarki, jako zbiór wzorów, często dość chaotycznie umieszczonych na tkaninie, później zaczęły świadczyć o wysokim kunszcie artysty. Powstawały na wąskich kawałkach płótna lnianego, które były zwijane i przechowywane do czasu kiedy były potrzebne. Wzorniki wykorzystywane były do tworzenia m. in. wyprawy ślubnej. Poszczególne elementy zdobiły odzież, pościel, meble. W tym okresie były to zazwyczaj motywy geometryczne i kwiatowe. Nici (jedwabne, metalizowane) były kolorowe i używano poza haftem krzyżykowym i płaskim wielu innych ściegów m. in. blackwork, whitework i ażurowych.
Mildred Mayow,  1633 r. Anglia
Zespół wzorów
Od XVII w. większym zakresie zaczęły się pojawiać alfabety i liczby oraz  motywy i napisy umoralniające i religijne.

W XVIII-XIX w. wzory samplerów stały się przeciwieństwem do losowo umieszczanych, czy zespołowych wzorów i zyskały funkcję dekoracyjną i edukacyjną. Haftowano obrazy na większych kawałkach tkanin z symetrycznymi motywami ptaków, małych zwierząt, kwiatów i drzew lub ornamentów.
Hannah Smith, 1810  r. Anglia
Ściegiem podstawowym został haft krzyżykowy.
1807 r., Vierlande - Niemcy
W XIX w. samplery były wykorzystywane do nauki religii, geografii, języka angielskiego i matematyki. School girls produced needlework exercises of almanacs, mathematical tables and maps, as well as numbers and letters. Powstawały haftowane almanachy, tablice matematyczne i mapy, jak również cyfry i litery.
Pierwszą książkę z wzorami samplerów wydrukowano w 1523 r. w Augsburgu (Niemcy).
Współcześnie dzięki szczegółowym opracowaniom historycznych wzorów i starannie sporządzonym schematom hafciarki mogą  wykonać modele będące kopiami oryginalnych makatek.
Sama symbolika pojedynczych wzorów i ornamentów jest dzisiaj słabo znana. Tylko szczątkowa wiedza w tym zakresie przetrwała, jednak o tym innym razem.

14 komentarzy:

  1. Ciekawie, historycznie - dla mnie super bo mogłam się dowiedzieć czegoś nowego :) Dziękuję

    OdpowiedzUsuń
  2. Człowiek uczy się całe życie- ciekawe :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Najpiękniejsze samplery posiadają własnie wiele różnych ściegów, nie to co wzory obecnie nazywane samplerami - alfabet i jakieś wypełniacze w krzyżykach :( Jest jeden współcześnie przygotowany ciekawy sampler blackworkowy i chciałabym go kiedyś zrobić :) Pozdrawiam!

    OdpowiedzUsuń
  4. Lubię takie naukowe i konkretne podejście do tematu...I to jakiego!W 100% mojego:-)

    OdpowiedzUsuń
  5. Świetny post - dziękuję za możliwość poszerzenia wiedzy. Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  6. Ciekawy tekst, ciągle się uczymy :))

    OdpowiedzUsuń
  7. Ciekawe informacje :) Kusi mnie stworzyć swój sampler ze zbieraniny małych fragmentów już istniejących wzorów ;)

    OdpowiedzUsuń
  8. Lubię Twoje zestawienia :)

    OdpowiedzUsuń
  9. Bardzo interesujące informacje. Tak to pomoc "naukowa" stała się dziełem sztuki :)

    OdpowiedzUsuń
  10. Bardzo ciekawy wpis. Proszę o więcej:)

    OdpowiedzUsuń
  11. Uwielbiam samplery, szczególnie z Vierlande. Zawsze dobrze jest się czegoś dowiedzieć na ten temat.

    OdpowiedzUsuń
  12. :) Bardzo ciekawy post, jednakże samplery, pojawiły się już w średniowieczu.

    OdpowiedzUsuń
  13. Twój blog jest bardzo przydatny . Przekonuję się o tym nie po raz pierwszy. Dziękuję bardzo , bo tak szczerze pisząc na temat samplerów mało można znaleźć w internecie. Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  14. Cieszę się, że trafiłam na ten blog. Wyjaśnienie czym jest sampler konkretne i wyczerpujące. Pozdrawiam!

    OdpowiedzUsuń

Dziękuję za każde pozostawione słowo :-)

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

recent posts